Năm 1955, trường Quốc gia Nông Lâm Mục (NLM) Blao được thành lập, Thầy đã cùng BSTY Vũ Ngọc Tân, GS Lê Văn Ký, GS Bùi Huy Thục là “tứ trụ” xây dựng trường lớp, cư xá, thư viện, giảng đường, nông trại…. Từ 1958, Thầy là người đứng đầu Sở Cao đẳng Học vụ, Nha Học vụ Kỹ thuật và Thực hành Canh nông (tiền thân của Nha Học vụ Nông Lâm Súc (NLS)), thuộc Bộ Canh Nông. Thầy đã chủ trì soạn kế hoạch và chương trình đào tạo kỹ sư  ngành Canh Nông, Thủy Lâm và Súc khoa. Thầy là Hiệu trường trường Cao đẳng NLS Sài Gòn (SG) từ 1962-1964.

 THẦY ĐẶNG QUAN ĐIỆN- NHÀ GIÁO DỤC NÔNG NGHIỆP MIỀN NAM

Thầy Đặng Quan Điện sinh năm 1926. Quê Thầy ở Búng, Lái Thiêu, Bình Dương (nay là quận Lái Thiêu, Thành phố Thủ Dầu Một).

Năm 1945, Thầy sang Pháp du học tại trường Quốc gia (QG) Thú y Lyon, tốt nghiệp Bác sĩ Thú y đề tài “Contribution à  l’anatomie des arteres de la poule domestique (Phasianus gallus): Sự phân bố hệ động mạch gia cầm” năm 1951, được Hội đồng trường đánh giá Sinh viên xuất sắc và trao giải thưởng François-Xavier Lesbre¹. Sau đó Thầy được tuyển chọn đào tạo cao học trường QG Thú y Lyon (1951-1953) và QG Thú y Alfort (1957-1958) về lãnh vực Dinh dưỡng, sinh sản, di truyền giống gia súc gia cầm, thực tập giảng dạy chuyên đề đồng cỏ, thức ăn gia súc, giống đại gia súc, giống heo, gà và kinh tế chăn nuôi. Đề tài nghiên cứu trong giai đoạn này là hệ số di truyền sản xuất sữa ở Đan Mạch; giá trị dinh dưỡng của nhựa thanh cây cao su². Thầy được Bộ Nông nghiệp (Pháp) trao văn bằng Maitre Science Véterianire (1958). Đây là giai đoạn Thầy đi thực tế, thực tập nhiều nơi ờ Pháp, Đan Mạch, Scotland (Anh Quốc), Úc và New Zealand.

Thầy tham dự và gởi báo cáo đến nhiều hội nghị quốc tế như HN Súc dịch Đông nam Á (Bangkok, Thái Lan, 1954), HN Chăn nuôi gia cầm nhiệt đới (Poona, Ấn Độ, 1955), HN Chăn nuôi nhiệt đới lần 2 (Brisbane, Australia, 1955), HN quốc tế lần 7 về Đồng cỏ (Palmerston North, New Zealand, 1956), HN Dinh dưỡng lần 4 (Paris, Pháp, 1957). Các HN Giáo dục nông nghiệp Đông nam Á (Bangkok, Thailand, 1965), HN hợp tác các Bộ GD Đông nam Á  (Kualalumpur, Malaysia, 1967).  

Sau khi tốt nghiệp về nước, Thầy đảm nhiệm chức vụ Chánh sự vụ Sở sản xuất gia súc, Nha Mục súc (1953-1957), Bộ nông nghiệp. Công việc đầu tiên của thầy là khảo sát, quy hoạch hệ thống các trung tâm (TT) Thực nghiệm Chăn nuôi đại gia súc như TT Tân Sơn Nhất, TT Bò sữa Bến Cát, TT Bò và Trâu sữa Hưng Lộc, TT Nha Hố, TT Khánh Dương…Từ đó, nhiều nghiên cứu của Thầy và sinh viên ra đời.

Năm 1955, trường Quốc gia Nông Lâm Mục (NLM) Blao được thành lập, Thầy đã cùng BSTY Vũ Ngọc Tân, GS Lê Văn Ký, GS Bùi Huy Thục là “tứ trụ” xây dựng trường lớp, cư xá, thư viện, giảng đường, nông trại…. Từ 1958, Thầy là người đứng đầu Sở Cao đẳng Học vụ, Nha Học vụ Kỹ thuật và Thực hành Canh nông (tiền thân của Nha Học vụ Nông Lâm Súc (NLS)), thuộc Bộ Canh Nông. Thầy đã chủ trì soạn kế hoạch và chương trình đào tạo kỹ sư  ngành Canh Nông, Thủy Lâm và Súc khoa. Thầy là Hiệu trường trường Cao đẳng NLS Sài Gòn (SG) từ 1962-1964.

  Từ 1961-1975 là GV trường NLS SG (ĐHNN SG). Năm 1961, với cương vị Giám đốc Nha Học vụ NLS thuộc Bộ Giáo dục, Thầy đã xây dựng, tổ chức và thực hiện chương trình giáo dục trung học kỹ thuật Nông Lâm Súc (THNLS), tốt nghiệp với văn bằng Tú tài QG NLS (gồm THNLS Bảo Lộc, Huế và Cần Thơ, đến 4/1975 đã có 17 trường THNLS). Từ 1963 đến 4/1975, Thầy khai sinh ngành Sư phạm NLS đào tạo GV dạy trung học đệ nhất cấp (THCS) và đệ nhị cấp, đã đào tạo được 07 khoá (1963-1974, khoá 8 chưa ra trường). Thầy là Viện phó Viện ĐH Bách khoa Thủ Đức, Sài Gòn (1/1974 - 4/1975).

Thầy đã từng giảng dạy các môn đào tạo kỹ sư TYCN như Khí hậu và Khí tượng NN, Kinh tế chăn nuôi (1955-1963), Chăn nuôi đại cương, Dinh dưỡng và Thức ăn gia súc, Dục chủng gia súc (1963-1975), Chính sách và luật lệ chăn nuôi (1973-1975), dành cho SV Sư phạm NLS gồm môn PP giảng dạy Nông trại thực hành (1967-1975), Giáo dục nông nghiệp (1972-1975). Sau 4/1975, Thầy giảng môn Di truyền động vật, và môn Giống gia súc. Thầy tham gia đào tạo sau đại học, hướng dẫn nhiều NCS. Thầy và cộng sự đã công bố nhiều báo cáo trong các HN Chăn nuôi trong nước do Bộ NN cũng như Trường tổ chức, và nhiều bài báo khoa học trên tạp chí trong nước. Thầy được phong hàm Phó GS năm 1984. Thầy cùng cộng sự nghiên cứu và chuyển giao tiến bộ KHKT cho các trung tâm giống và trang trại ở TP.HCM và phụ cận.

Các Bộ và nhà trường đã công nhận những cống hiến của Thầy với bằng khen và huy chương (Bằng khen Bộ NN, UBND TP.HCM; GV tiêu biểu 1982, GV xuất sắc 1983 của Bộ NN; huy chương Vì sự nghiệp giáo dục; huy chương Vì sự nghiệp phát triển nông nghiệp). Thầy và các cộng sự bộ môn Di truyền Giống được TP HCM (1995) vinh danh với đề tài “Ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật phát triển chăn nuôi”.

Thầy mất ngày 16/11/2007 tại nhà riêng (309/17 Nguyễn Văn Trỗi, Phường 1, Tân Bình TP. HCM), trong niềm tiếc thương vô hạn của các thế hệ học trò. Công lao của Thầy trong sự nghiệp phát triển giáo dục nông nghiệp miền Nam Việt Nam là vô bờ bến!

(Nguồn: Kỷ yếu 60 năm thành lập khoa Chăn nuôi Thú y)

Chú thích:

 (1) François-Xavier Lesbre (1858-1942), vị  giáo sư, bác sĩ thú y, hiệu trưởng trường Thú Y Quốc Gia Lyon, là nhà giải phẫu và nhân chủng học, thành viên Viện hàn lâm khoa học Pháp.

 (2) Bài báo “Giá trị dinh dưỡng của nhựa thanh cây cao su” (Valeur alimentaire du sérum de Latex d'hévéa) của Thầy Đặng Quan Điện [viết cùng với BSTY Ferrando R., Trường thú y quốc gia Alfort, Pháp] đăng trong tạp chí Revue d'élevage et de médecine vétérinaire des pays tropicaux. Số 3:301-304, 1958,

Số lần xem trang: 2219
Điều chỉnh lần cuối: 24-03-2016